توحید علمی وعینی
حضرت علامه آیت اللـه حاج سیدمحمد حسین حسینی طهرانی
سلسله مکاتیب حِکَمی و عرفانی میان آیتَین علمَین : حاج سیّد أحمد کربلائی ، و حاج شیخ محمّد حسین اصفهانی (کمپانی) در باره یک بیت از عطّار نیشابوری است که هریک از آن دو بزرگوار آن بیت را بر مذاق خودشان که مذاق عرفان و مذاق حکمت است تفسیر فرموده‌اند . و بجهت آنکه این مکاتیب شامل مباحث دقیق توحیدّیّه عرفانیّه و فلسفّیّه برهانیّه می‌باشدو...
2,750 تومان
|
توضیحی پیرامون کتاب توحید علمی وعینی
مکاتیب حِکَمی و عرفانی میان آیتَین علمَین : حاج سیّد أحمد کربلائی ، و حاج شیخ محمّد حسین اصفهانی (کمپانی) در باره یک بیت از عطّار نیشابوری است که هریک از آن دو بزرگوار آن بیت را بر مذاق خودشان که مذاق عرفان و مذاق حکمت است تفسیر فرموده‌اند . و بجهت آنکه این مکاتیب شامل مباحث دقیق توحیدّیّه عرفانیّه و فلسفّیّه برهانیّه می‌باشد ، حضرت علاّمة طباطبائی قُدّس سرُّه در ضمن درسهائی در حوزۀ علمیّه قم تذییلات و محاکمات شش‌گانه‌ای بر سه مکتوب اوّل مرحوم شیخ و سیّد نگاشته ، و حضرت علاّمه آیة الله قدّس سرّه هشت تذییل بر چهار مکتوب دیگر مرحوم شیخ و سیّد به عنوان تتمه تذییلات علاّمه طباطبائی تحریر فرموده‌اند . در این مجموعه مقدّمه‌ای نیز دربارۀ هویّت أصل مکاتیب و عرفای عالیقدری که در آن، از ایشان سخن بمیان آمده ، آورده شده است .این کتاب مجموعاً 14 نامه است که درباره تشریح توحید عرفاء و توحید فلاسفه، بین مرحوم آیه الله حاج سید احمد کربلائی و مرحوم آیة الله حاج شیخ محمدحسین اصفهانی(کمپانی) ردوبدل شده است. مرحوم علامه طباطبائی 7 نامه اول و تلمیذ ایشان مرحوم علامه طهرانی دنباله این مکاتبات را تحشیه کرده اند.
|
|
مطالبی از کتاب:
در هر دوره، افراد بسیار قلیلی به مقام توحید رسیده‌اند. 182
وجود رابط، وجود نسبت است 158
صدر المتألّهین ، پاسخ از شبهه ابن کمونه را بنا بر وحدت وجود ، عرشی نامیده است 155
مَن عَرَفَ نَفسَه فقد عَرف ربّه. 27
انسان کامل، مظهر أتمّ شهود حقّ است بتمام مظاهره 185
عزّت از صفات جلال است ؛ و کلّ جلالٍ یرجع إلی جمال 38
این کتاب مجموعاً 14 نامه است که درباره تشریح توحید عرفاء و توحید فلاسفه، بین مرحوم آیه الله حاج سید احمد کربلائی و مرحوم آیهالله حاج شیخ محمدحسین اصفهانی(کمپانی) ردوبدل شده است. مرحوم علامه طباطبائی 7 نامه اول و تلمیذ ایشان مرحوم علامه طهرانی دنباله این مکاتبات را تحشیه کرده‌اند.
فهرست
مقدمه (به قلم تلمیذ علامه: سید محمد حسین حسینی طهرانی)
سبب مکاتیب، دو بیت از عطّار نیشابوری است 7
پاسخ آیة الله آخوند مولی محمّد کاظم خراسانی از معنای دو بیت عطّار 7
ترجمۀ أحوال شیخ اسمعیل تائب: گرد آورندۀ مکاتیب 8
تدریس علاّمۀ حاج سیّد محمّد حسین طباطبائی تبریزی، مکاتیب را در حوزۀ علمیّۀ قم 9
سبب اهتمام مؤلّف بر نشر مکاتیب و تذییلات 9
ترجمۀ أحوال حاج سیّد احمد کربلائی قدس الله نفسه. 10
احوال سیّد جمال الدّین گلپایگانی قدس الله نفسه. 12
احوال شیخ علی محمّد نجف آبادی قدّس الله نفسه 12
کیفیّت مناجات حاج سیّد احمد کربلائی در مسجد سَهْله 12
انتقال شاگردی سیّد جمال الدین در علم عرفان از شیخ علی محمّد، به حاج سیّد احمد. 13
عدم قبول سیّد احمد، مقام مرجعیّت شیعیان را 13
ترجمۀ احوال آیة الله: آقا میرزا محمّد تقی شیرازی قدّس الله سرّه. 14
ترجمۀ احوال شیخ محمّد حسین اصفهانی قدس الله سرّه. 15
مکاشفۀ سیّد جمال الدّین بر رحلت شیخ محمّد حسین اصفهانی 16
زهد و بی‌اعتنائی شیخ، نسبت به زخارف دنیویّه. 17
تقاضای شیخ از مرحوم آیة الله حاج میرزا جواد آقا، دستور سلوک عرفانی را 17
نامۀ آیة الله حاج میرزا جواد آقای ملکی تبریزی، به شیخ، متضمّن دستور سلوک در راه خدا 18
برای سلوک، تضعیف قوای حیوانیّت لازم است 18
برای سلوک، تقویت قوای روحانیّت لازم است.. 19
ترجمۀ احوال علاّمه آیة الله حاج سیّد محمّد حسین طباطبائی قدس الله سرّه. 20
أوصاف و علوم علاّمه در دو جهت علمی و عینی، فوق گفتار است 20
ترجمۀ احوال شیخ فرید الدّین عطّار نیشابوری 21
تشیّع عطّار، به شهادت اشعار، و به شهادت أعلام فنّ.. 21
گفتار قاضی نور الله شوشتری، راجع به عطّار 22
تولاّی عطّار به أمیرالمؤمنین علیه السّلام و اهل بیت او 22
گفتار قاضی، آیة الله حاج میرزا علی آقا، بر اینکه رسیدن به کمال بدون ولایت محال است 23
علوّ روح و نفس عطّار، در منطق الطیّر 23
شرحی از کتاب منطق الطیّر عطّار 24
جمع شدن پرندگان نزد هُدهُد، و مطالبۀ سیمرغ را 24
پرواز مرغان، و عبور از هفت وادی، برای وصول به کوه قاف 25
وصولِ سی مرغ به کوه قاف، و یافتن سیمرغ را 25
مفاد مَن عَرَفَ نَسَه فقد عَرف ربّه. 27
بیان زحمات مؤلّف برای تهیهّ نسخۀ صحیح 27
مکتوب اوّل مرحوم شیخ در صفات ثبوتیّه و سلبیّه و صفات جمال و جلال حقّ تعالی 29
مکتوب اوّل مرحوم سیّد در علّت عدم وصول عقل وجود به کمال عزّ حضرت حقّ تعالی 31
مکتوب دوّم مرحوم شیخ در ایراد به مرحوم سیّد. 31
استدلال شیخ بر عینیّت صفات با ذات حقّ تعالی 32
مکتوب دوّم مرحوم سیّد جواباً عنه 32
استدلال سیّد بر محدودیّت صفات و علوّ مقام ذات از هر اسم و رسم 33
شواهد سیّد (ره) بر علوّ ذات، و محدودیّت صفات 33
مکتوب سوّم مرحوم شیخ 34
مرتبۀ أحدیّت ذات و غیب الغیوب، و مرتبۀ أحدیّت جمع 35
اعتبارات وجود، و مرتبۀ فیض أقدس 36
بیان مقام جمع، و مقام جمع الجمع 36
در بیان علم قبل الإیجاد، اضافۀ اشراقیّه 37
در بیان کیفیّت احاطۀ علّت به معلول 37
عزّت از صفات جلال است؛ و کلّ جلالٍ یرجع إلی جمال 38
مکتوب سوّم مرحوم سیّد. 39
فناء جمیع الاشیاء عند قیام الحقّ بذاته؛ و اسقاط الإضافات 39
مقام احدیّت و واحدیّت، و مقام محمّدی: جامع میان آن دو 40
کیفیّت انتشاء أسماء و صفات، از ذات حقّ تعالی 40
ذاتِ مشتمل بر صفات، بدتر از همیان ملاّ قطب است 42
إطلاق أسماء إلهیّه بر أئمّه علیهم السّلام در اخبار کثیره 42
ممکن الوجود، هم ماهیّت و هم وجودش اعتباری است 43
فناء اشیاء قبل الإیجاد، و فناء أشیاء بعد الإیجاد. 44
معنای استغراق ذات حقّ تعالی، در کمال عزّ خود. 44
صِرفُ الشی‌ء کلُّ شی‌ء؛ و لیس بشی‌ء منه 45
الوجود إذا سَقَطَ عنه الاضافات، فهو صرف الوجود. 45
عالم جمع متأخّر از أسماء و صفات؛ أوّل قوس نزول و آخر قوس صعود. 46
کلمۀ جامعۀ الهی، انسان کامل است 47
اضافۀ اشراقیّه خداوند، عین علم فعلی اوست 47
مناط در تعدّد استدلال، تعدّد کبری است 48
در مقام ذات، فنای جمیع اشیاء است حتّی الاسماء و الصفات 48
مکتوب چهارم حضرت شیخ (ره) 49
حیثیّتی که مناط طاردیّتِ عدم چیزی است؛ نمی‌شود مناط طاردیّت عدم چیز دگر باشد. 50
صفحات الاعیان بالإضافۀ الی الباری کصفحات الاذهان إلینا 50
وحدتِ حقِّ تعالی، وحدت انبساطیّۀ اطلاقیه است 51
مراد از ذاتی در باب بُرهان، و ذاتی در باب ایساغوجی 51
معنای حمل مواطاة، و حمل اشتقاقی (حمل هُوَ هُو، و حمل دُو هُو) 52
استدلال شیخ بر آنکه صرف الوجود، صرف العلم و القدرة است 52
وجود کلّه، وجوب کلُّه، حیوة کلّه، علمٌ کلُّه، قدرةٌ کلُّه 52
معنای انسان لاهوتی، و جَبَروتی، و مثالی، و ناسُوتی 53
وجدانُ الواجب ذاته، وجدانُه جمیعَ الموجودات بنحو البساطة و الجمع 54
انّ الله علمٌ لا جهلَ فیه، و حیوةٌ لا موت فیه، و نورٌ لا ظلمةَ فیه 54
هر مشتقّی که از موضوعی انتزاع شود، مبدأ آن هم انتزاع می‌شود. 55
کلمات محقّق صدرالدّین قونوی، در عینیّت ذات و صفات 55
قیام چیزی به چیزی، یا قیامٌ فیه است، و یا قیامٌ عنه 56
فی اعتبارات الوجود: بشرط شی‌ء، و لا بشرطٍ، و بشرطِ لا. 56
فیض أقدس و فیض مقدّس 56
احدیّت و واحِدیّت ذاتیّه، و أحدیّت و واحدیّت و صفیّه 57
وجود منبسط و مظهر أعظم آن: عقل اوّل را حقیقة الحقایق نامند. 58
مرتبۀ جلاء، و مرتبۀ استجلاء 58
احدیّت، و أحدیّة الجمع 59
الذّات بالقیاس إلی نفسها، لا ظهور علی بطونٍ، و لا بطون علی ظهورٍ 60
عَلِمَ، و شَاءَ، و أرادَ، و قَدَّر، و قَضَی، و أمْضَی 61
ذاتِ بَحت، صرف الوجود، و هویّت مطلقه، و غیب مکنون است 61
غیب الهویّة هو الذات باعتبار اللاّ تعیّن؛ و غیب المکنون کنهها 62
الذّات فی مرتبة ذاته، واحدة لکلّ کمال 62
مکتوب چهارم حضرت سیّد جواباً از مکتوب چهارم حضرت شیخ، أعلی الله مقامهما 62
الآنَ کما کان 63
عالم خارج تنزّل عالم مثال است؛ و آن تنزّل عالم عقل 63
رَقَّ الزّجاج و رقّت الخمر 64
تعارض وحدت حقیقی با کثرت حقیقی 66
ما همه شیران ولی شیر عَلَم 66
کثرت موجودات بالغناء و الفقر، بعد از تنزّل است 66
أعظم حُجُب وجهه الکریم، اشتغال به عبارات، و نسیان معانی و حقایق است 67
عِلم دارای عنوان علم است، در صورت بقاء حدّه العَدَمِی 67
وجود اندر کمال خویش ساری است ـ تعیّن‌ها امور اعتباری است 68
بعد از اعتراف به اسقاط حدود عدمیّه، نزاعی در بین نیست 69
ذات بعد از فرض محوضت و بساطش، ضمّ اعتبار به او ممتنع است 69
مکتوب پنجم حضرت شیخ، جواباً از مکتوب چهارم حضرت سیّد أعلی الله مقامهما 70
معنای وجود انسان در عوالم سابقه 70
در دارِ وجود، جز صرف الوجود المتجلّی بذاته فی مقام فعله، نیست 71
ملاحظۀ وحدت در کثرت، و کثرت در وحدت 71
امکان انتزاع مفاهیم متعدّده، از مصداق واحد. 72
وجود واجبی، بعینه حیثیّت علم و قدرت است 72
مکتوب پنجم حضرت سیّد، جواباً از مکتوب پنجم حضرت شیخ أعلی الله درجتهما 73
وجودک ذنبٌ لا یُقاس به ذنبٌ.. 73
آیاتی چند در احاطۀ خدای تعالی به اشیاء 74
التزام به وحدت إطلاقی، با کثرت أشیاء، بدون اعتباریّت اشیاء محال است 75
و ما رمیتَ إذ رمیتَ، و لکنَّ الله رَمَی 75
مکتوب ششم حضرت شیخ، جواباً از مکتوب پنجم حضرت سیّد أعلی الله درجتهما 76
صرف الوجود کلّما فرضتَه ثانیاً، عاد أوّلاً. 76
وجود لا بشرط فی السَّمِّ سَمُّ، و فی التِّریاق تریاق 76
وجود رابط،عین ربط است نه شیئ له الربط. 77
لا ینقلب ما سنخه طردُ العدم، إلی ما سنخه لا یأبی عن الوجود و العدم 77
ماهیّت از مفاهیم است، نه هر مفهومی ماهیّت است 78
مکتوب ششم حضرت سیّد، جواباً از مکتوب ششم حضرت شیخ أعلی الله مقامهما 78
دفع شبهۀ ابن کمونه فقط منوط به صرف الوجود دانستن حضرت واجب است 78
وجود منبسط را هیچ نادانی، وجود واجبی نمی‌داند. 79
لم یکن إلاّ هو، یحیی و یمیت، و هو حیُّ لا یموت 81
امانت را به اختیار باید به صاحبش ردّ کرد، و گرنه او به زور می‌گیرد. 81
در عالم عقل، همۀ گردها گردو می‌شوند. 82
مکتوب هفتم حضرت شیخ، جواباً از مکتوب ششم حضرت سیّد أعلی الله درجتهما 82
صرف الوجود لا یکون محدوداً بالحدود المباینة لطبع الوجود. 83
مشائین و متکلّمین برای وجود، حقایق متباینه قائلند. 83
از جهت وحدت است که گویند: لا تکرار فی التجلّی 83
وجود رابط اگر بطور ربط ملاحظه نشود، رابط نیست 84
در عالم عقل، گردو و غیر گردو، مساوی است 84
مکتوب هفتم حضرت سیّد، جواباً از مکتوب هفتم حضرت شیخ أعلی الله درجتهما 84
موحّدان عالم، در نهایت قلّت می‌باشند. 85