خانم دکتر طباطبایی از تاریخ هشتم لغایت دوازدهم خرداد ماه سال 95 به دعوت سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران و رایزنی فرهنگی به کشور ژاپن و شهر توکیو سفر کردند، و مورد استقبال آقای دکتر رضا نظر آهاری سفیر جمهوری اسلامی ایران و خانم قیدی همسر ایشان و تنی چند از اعضاء سفارت قرار گرفتند.
خانم دکتر طباطبایی صبح شنبه به همراه خانم دکتر فائز از دو معبد بودایی و شینتوئیزم دیدن کردند .
ایشان یک شنبه شب به دعوت آقای سفیر و بانو در اقامتگاه ایشان حضور یافتند. در این جلسه ابتدا جناب آقای نظر آهاری گزارشی در باره وضعیت اجتماعی و فرهنگی کشور ژاپن ارائه نمودند و سپس به تبادل نظر نسبت به همکاری هایی که در آینده می توانند با انجمن علمی عرفان داشته باشند، پرداختند.
صبح روز دوشنبه خانم دکتر طباطبایی با خانم ناکانیشی، استاد و محقق ارشد مرکز پژوهشی مطالعات ادیان توحیدی(cismor) از دانشگاه دوشیشا در محل سفارت، دیدار کردند. در این دیدار خانم دکتر فائز مسئول فرهنگی سفارت و آقای اینامی، مترجم حضور داشتند.
دانشگاه دوشیشا در شهر کیوتو یکی از معتبرترین دانشگاه های خصوصی ژاپن و مرکز تحقیقات ادیان توحیدی است و به آموزه ها، سیاست، اقتصاد، جامعه شناسی، فرهنگ و آداب و رسوم سه دین اسلام، مسیحیت، یهود می پردازد؛ و هرساله کنفرانس هایی برای ایجاد تفاهم و درک متقابل پیروان سه دین برگزار می کند.
خانم دکتر طباطبایی ضمن اظهار خرسندی از آشنایی خود با شخصیتی که درباره ادیان توحیدی تحقیق و پژوهش می کند، در مورد حوزة مطالعاتی و فعالیت های علمی خود توضیحاتی داده و سپس به معرفی پژوهشکده امام خمینی و انجمن علمی عرفان اسلامی پرداختند.
ایشان فرمودند: زبان عرفان زبان مشترک میان ادیان است. چراکه عرفان ، شناخت حقیقت و گوهر دین است. امام راحل می فرمودند دعوت همه پیامبران الهی بر توحید و یکتا پرستی بوده است . از اینرو اگر همه آنها باهم جمع گردند هرگز اختلاف نظر ندارند .اسلامی که پیامبر خاتم (ص)عرضه کردند و امام خمینی مروج آن بودند برپایه منطق و عقلانیت استوار است واز هرگونه تعصب و تندروی به دور است .اسلام ،دین رافت و رحمت است و خداوند پیامبر اسلام را به خاطر داشتن خلق نیک ستوده است . اسلام حقیقی اسلام عاری از هرگونه خشونت است از اینرو گروه های تندرویی همچون گروه داعش، از اسلام ناب فاصله گرفته اند و ما آرزو داریم اینان نیز با اسلام حقیقی اشنا شوند و به امید روزی هستیم که همه مردم جهان آرامش را تجربه کنند.
امام خمینی بر نقش زنان در این زمینه تاکید داشتند و همواره از خدمات زنان در پیروزی انقلاب یادکرده و آنها را ستوده اند و من معتقدم در زمان کنونی نیز خانم ها می توانند دربرقراری صلح و آرامش در جهان نقش مهمی داشته باشند.
ما تجربه مثبت همکاری زنان را در پیروزی انقلاب اسلامی ایران دیدیم که چگونه با اتحاد و همبستگی خود امام خمینی را در به ثمر رسیدن انقلاب یاری کردند؛ پس با الگو گرفتن از نقش زنان در انقلاب اسلامی ایران ، ما زنان جهان می توانیم با هم متحد شویم تا خشونت را بزدائیم و صلح و دوستی را جایگزین سازیم .زنان ایران در طی هشت سال جنگ تحمیلی ، هم در پشت جبهه و هم در جبهه ها بار دیگر ثابت کردند که اگر با هم متحد شوند و به میدان بیایند می توانند کارهای بسیار شگرفی انجام دهند . در عرفان اسلامی زن مظهر جمال و لطف الهی است با این نگاه است که زنان می توانند رسالت عظیم خود را ایفا کنند و جهانی عاری از خشونت و توام با محبت و مودت پی ریزی کنند .
خانم دکتر طباطبایی سپس افزودند من فکر می کنم ما فراتر از تنوع ادیان می توانیم راجع به حقیقت دین با هم تبادل افکار داشته باشیم .
خانم ناکانیشی درباره فعالیت های علمی، دانشگاهی خود توضیحاتی داد و خانم دکتر طباطبایی درباره فعالیت شورای زنان فرهیخته دانشگاه آزاد نیز سخنانی بیان داشتند و خانم ناکانیشی تمایل خود را به ادامه تحقیقات خود در عرصه زنان و همکاری با این شورا ابراز داشتند و بر همکاری های دوجانبه تاکید شد.
در دیدار بعدی صبح دوشنبه خانم دکتر طباطبایی با آقای دکتر تاکه شیتا استاد و پژوهشگر فلسفه و حکمت اسلامی در محل سفارت ایران در ژاپن ملاقات کردند.
در این دیدار ابتدا آقای دکتر تاکه شیتا به معرفی خود پرداخته و از تحقیقات گسترده خود برآثار ابن عربی سخن گفت و افزود اکنون در حال مطالعه بر روی قونوی می باشد که بسیار سخت و دشوار است. وی از حواشی امام خمینی بر مصباح الانس یاد کرد ودرباره آراء این دو شخصیت پرسش و پاسخ هایی صورت گرفت . همچنین در باب وحدت تشکیکی ملاصدرا، وتفاوت آن با وحدت شخصی وجود ابن عربی، ونیز درباره تفاوت اصطلاح عرفان و تصوف صحبت هایی مطرح شد.
خانم دکتر طباطبایی در پاسخ به سوال اقای تاکه شیتا که بعد از تحصیل در رشته فلسفه غرب در مقطع لیسانس چطور به عرفان علاقمند شدید گفتند: در درس معارف اسلامی که درسی اجباری بود و همه گروه ها باید آن واحد را می خواندند، استاد این درس درباره مباحث عرفانی از جمله وحدت شخصی وجود ، سخن می گفت که برای من جذاب بود، و احساس کردم مباحث عرفانی شیرین تر و دلپذیر تر و مفید تر از مسائل فلسفه است .
اقای تاکه شیتا افزود: موضوع رساله شما عشق از دیدگاه ابن عربی و امام خمینی است چه سخنی درباره آن می گوئید؟ ایشان در پاسخ گفتند ابن عربی و امام خمینی حرکت عالم را حرکت حبی می دانند ، نظام آفرینش را تجلی خداوند می دانند ، آسمان و زمین را بر محور عشق استوار می بینند. در نگاه امام خمینی محبت الهی اساس و عامل خلقت است و اگر انسان بخواهد به کمال مطلق برسد باید با محبت این سیر را بپیماید یعنی هم قوس نزول با عشق است و هم قوس صعود . از اینرو امام چند سفر را مطرح می کنند که یکی از آن ها سفر عشقی است که هیچ ملالی در آن نیست زیرا از آغاز سفر عاشق با معشوق خود همراه است. امام در تربیت و هدایت نیز بر عنصر عشق و محبت تاکید دارند و متذکر می شوند معلم باید زبانش، زبان محبت باشد. تا بتواند نقش هدایتگریش را ایفا کند
اقای تاکه شیتا افزودند : ما در ژاپن امام را به عنوان فقیه و سیاستمدار می شناسیم، برای آشنایی با عرفان امام چه کتابی را پیشنهاد می کنید؟ خانم دکتر طباطبایی گفتند در بحث عرفان نظری کتاب شرح دعای سحر و مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه و در بحث عرفان عملی شرح چهل حدیث و شرح جنود عقل و جهل. البته امام عرفان نظری و عملی را جدا نمی دانند هردو مکمل یکدیگر و به منزله دو بال برای پروازند.
آقای تاکه شیتا در باره رساله خود با موضوع انسان کامل از دیدگاه ابن عربی سخن گفت و خانم دکتر طباطبایی پیشنهاد کردند با راهنمایی خود و کمک اساتید پژوهشکده امام خمینی می توانید رساله ها و پژوهش هایی در زمینه مقایسه انسان کامل از دیدگاه ابن عربی و امام خمینی انجام دهید و آمادگی پژوهشکده امام خمینی و انجمن علمی عرفان اسلامی ایران را برای حمایت از چنین پژوهش هایی اعلام نمودند، و ایشان نیز از این همکاری استقبال کردند .
سومین دیدار ایشان با آقای زنجانی، معاون سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران در ژاپن، بود.در این دیدار بر همکاری های مشترک آتی در زمینه مدیریت زنان و ارتباط ادیان و عرفان تاکید کردید وبر ادامه همکاری ها اعلام آمادگی نمودند.
عصر روز دوشنبه دهم خرداد خانم دکتر طباطبایی به دعوت آقای محمد علی متولیان سرپرست جامعه المصطفی در توکیو از این مرکز بازدید نمودند. در این دیدار حجت الاسلام ساوادا فارغ التحصیل ژاپنی جامعه المصطفی از مرکز قم، و خانم توساکا از همکاران ایشان حضور داشتند
آقای ساوادا از طریقه تشرف پدرشان به اسلام سخن گفتند که ترجمه انگلیسی قرآن را از یک هندی هدیه می گیرند و یک سال شروع به مطالعه می کنند ومتوجه می شوند که قران ورای ظواهرش دارای حقیقتی است که باید آنرا دریابند و بدین وسیله به اسلام علاقمند شده و مشرف به دین اسلام شدند
آقای متولیان در خصوص دو دین بودیسم و شینتوئیزم افزودند: شناخت کشورهای دیگر از شینتوئیسم برخاسته از تفاسیر بعضا نادرست است اما حقیقت این دین چیز دیگریست. شینتو ئی ها به خدای واحد معتقدند و الهگان را بعنوان موکلان باد، آب و ... می شناسند. وگرایش اینان به اسلام زیاد است. پیروان این دین از واژ ی "کامی ساما "استفاده می کنند که به معنای تقریبی "باریتعالی "است این وحدت رویه آنها در همه معابد شان بیانگر مفهوم خدای واحد است.
ایشان همچنین از گسترش فرقه happy science در میان مردم ژاپن ابراز نگرانی کردند و بر ضرورت ارائه اسلام حقیقی به جامعه باطن گرای ژاپن با زبانی ساده و قابل فهم تاکید نمودند.
سپس خانم دکتر طباطبایی با حضور در استودیو جامعه المصطفی هفت جلسه درس مبانی عرفانی اندیشه های سیاسی امام خمینی را به صورت مجازی تدریس کردند تا با ترجمه ژاپنی به علاقمندان ارائه گردد.
صبح روز سه شنبه یازدهم خرداد خانم دکتر طباطبایی از دانشگاه واسدا توکیو دیدار کردند و با خانم دکتر ساکورائی رئیس بخش مطالعات اسلامی دانشگاه واسدا ملاقات نمودند.
در ابتدای این دیدار خانم دکتر طباطبایی به معرفی پژوهشکده امام خمینی پرداختند و از فعالیت های خود درانجمن علمی عرفان اسلامی ایران وطرح معنویت برای همه سخن گفتند و افزودند ما در این باره به لحاظ منبع و داشتن پشتوانه علمی بسیار غنی هستیم و امامان ما که مفسران حقیقی قرآن هستند، وباطن قرآن را درک کرده اند برای ما رهنمودهایی دارند و کتاب هایشان اصلی ترین منبع ماست و علمای ما نیز در شرح و تفاسیر این سخنان کتابهایی نگاشته اند اما براین باوریم که شیوه های آموزشی باید مدرن و بروز باشد تا بتواند جوان امروزی را به خود جلب کند .
سپس خانم دکتر ساکورائی که با زبان فارسی آشنایی داشتند فعالیت های خود در گروه مطالعات اسلامی را برشمردند و پروژه های مختلف گروه مانند ترجمه کتب تاریخی و مذهبی مانند کتاب پیامبر نوشته ابن اسحاق، سیاست نامه نظام الملک و انتشار مجلات تخصصی اسلام شناسی را معرفی نمودند.
ایشان افزودند: من شخصا روی روش تدریس در حوزه بعنوان یک روش متفاوت تحقیق و بررسی کرده ام که این روش خاص شیعه است و اینکه بعد از انقلاب، به دستور امام آموزش خانم ها مورد تاکید قرار گرفت و دانشگاه الزهرا تاسیس شد بسیار برای من جالب توجه بود.
خانم دکتر طباطبایی با تایید سخنان ایشان فرمودند: امام بر ایجاد شرایط مناسب تحصیل خانم ها تاکید داشتند و معتقد بودند در طول تاریخ در حق زنان اجحاف شده و ایشان از بسیاری آموزش ها محروم بوده اند.
در ادامه نیز توضیحاتی پیرامون روش تدریس در حوزه به خانم ساکورائی ارائه دادند.
در پایان نیز خانم دکتر طباطبایی به همراه خانم دکتر ساکورائی از موزه تاریخ دانشگاه واسدا دیدار نمودند.
بعد از ظهر روز سه شنبه یازدهم خرداد، رئیس انجمن علمی عرفان اسلامی ایران با آقای تومیتا استاد دانشگاه دوشیشا دیدار نمودند.
ایشان در سالهای گذشته کتاب ولایت فقیه امام خمینی را به زبان ژاپنی ترجمه کرده است و به تازگی کتابی با موضوع زندگی امام خمینی(ره) به زبان ژاپنی منتشر نموده اند.
در ابتدای این دیدار آقای تومیتا از سابقه فعالیت های علمی خود و همچنین تمرینات جسمی مراقبه ای که در جوانی انجام میداده اند توضیحاتی ارائه دادند و در باره نتایج و پی آمد تمرینات دو ساله و مراقبه خود سخنانی ایراد کردند .
سپس از خانم دکتر طباطبایی پرسیدند، امام با چه تمریناتی در زندگی فردی خود توانستند وضعیت روحی خود را حفظ کنند و اینچنین تغییراتی در جامعه ایجاد کنند؟
خانم دکتر طباطبایی در پاسخ به این سؤال به برنامه های واجب و مستحب در دین اسلام پرداختند و افزودند در همه این اعمال ، مراقبه ، حضور قلب ، نفی غیر حق ،توصیه شده . بطور مثال در نماز که یک عمل واجب محسوب می شود و اقامه آن به جماعت توصیه شده نماز گزار به اندازه درک و معرفتش بطور مکرر این حالات را تجربه می کند مثلا در آغاز نمار با گفتن "الله اکبر " از هرچه غیر خداوند است دور می شود ویا در قنوت خود که امری مستحب است با خدای خود مناجات می کند و یا در سجده ، در نهایت تذلل پیشانی خود را بر خاک می ساید و خداوند را می ستاید و تسبیح می کند. همه آن حالات برای نماز گزار در نمازش به تناسب معرفتی که دارد انجام می گیرد و افزون براین کسی که بیشتر بخواهد آداب نماز را رعایت کند به نوافل نماز می پردازد و می دانید نوافل باید فردی انجام گیرد و به جماعت خوانده نمی شود هر چقدر نماز گزار اهلش باشد آن حالات را یعنی مراقبه ، تمرکز و رهایی از خود و غیر را تجربه می کند . نکته جالب در سجده این است که پیشانی نمازگزار بر تربت امام حسین علیه السلام باشد، چرا؟ تربت امام حسین (ع) سمبل عشق و فنای ازخود و اتصال به معبود مطلق است. پس در هر نماز ، نماز گزار به یاد می آورد که باید در برابر خداوند از خود و انانیت خود فارغ شود. بنابراین همه آن تمرینات مد نظر شما در عبادات ما و در نماز واجب و مستحب برای اهلش حاصل شدنی است و امام خمینی همه این فرائض و نوافل را انجام می دادند و غیر از آن با قرآن نیز بسیار مانوس بودند و قرآن را نسخه انسانیت می دانستند که انسانیت انسان را شکوفا می کند.
علاوه بر همه این فعالیت ها امام کمک به مردم وعلم آموزی و نشر علم را هم عبادت و موجب کمال و تعالی می دانستند - در اسلام زکات علم ، نشر و ترویج آن است-امام مبارزه با ظلم را نیز وظیفه انسان مسلمان و شرط کمال او می دانستند و خود به چنین وظیفه ای عمل کردند .
شامگاه سه شنبه یازدهم خرداد مراسم باشکوهی بمناسبت بیست و هفتمین سالگرد عروج ملکوتی حضرت امام خمینی رحمه الله علیه از سوی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ژاپن برای ایرانیان مقیم ژاپن برگزار شد.
این مراسم با تلاوت آیاتی از قرآن کریم آغاز شد و پس از آن آقای دکتر رضا نظر آهاری سفیر جمهوری اسلامی ایران در توکیو ضمن خیرمقدم گویی به خانم دکتر طباطبایی، حضور ایشان در ژاپن را ارج نهادند و از نقش حضرت امام خمینی در سربلندی و استقلال امروزه ایران تجلیل به عمل آوردند؛ و سپس از خانم دکتر طباطبایی برای ایراد سخنان خود دعوت به عمل آوردند.
خانم دکتر طباطبایی در آغاز سخنان خود ضمن تسلیت به شرکت کنندگان سخنان خود را با جمله ای از وصیت نامه امام خمینی آغاز کردند که: با قلبی آرام و دلی مطمئن به رحمت الهی از خدمت شما خواهران و برادران مرخص می شوم، سپس افزودند آرزوی هر فردی رسیدن به آرامش و یقین است. زیرا شک انسان را مضطرب می کند، گام های انسان شکاک لرزان است. ونمی تواند اورا به آرامش مطلوب برساند . طمانینه و سکینه از اصطلاحات عرفان عملی است، از منازلی است که در عرفان باید پیموده شود و سالکی که قصد رسیدن به منزل توحید را دارد و خواهان موحد شدن و رسیدن به آرامش و راحتی است باید این منازل را بپیماید، چنین مقامی با ریاضت، تمرین و ممارست و از همه مهمتر با کنترل نفس حاصل شدنی است.
اولین ضرر افسارگسیختگی نفس ، سلب آرامش از انسان است، نفس چون حیوانی سرکش است که در صورت عدم کنترل صاحبش را نیز بر زمین می زند. نیرویی که می تواند این لجام گسیختگی را از نفس انسان بستاند و او را رام کند "عقل" است. اینجاست که نقش عقل در سلوک مطرح می شود. اما همین عقل هنگامی می تواند انسان را به کمال نهایی اش برساند که تابع و تسلیم قوه دیگری به نام " قلب" شود. اگر عقل تسلیم قلب شود عشق متولد می شود، و بقیه راههای کمال و تعالی با عشق پیموده می شود. عشقی که فراتر و برتر از عقل است از اینرو امام خمینی در شرح چهل حدیث بحث نفس و قوای آن را مطرح کرده اند و توصیه می کنند انسان برای ظهور انسانیتش باید با "تفکر " بیدار شود و عزم و اراده کند و قوای ظاهری و باطنی خود را تحت مدیریت عقل قرار دهد تا بتواند انسان بالفعل شود وسپس داده ها و آموخته های عقل را به قلب بسپرد تا شاکله وجودیش شود و توسعه وجودی پیدا کند در چنین مسیری امکان رسیدن به آرامش و طمانینه وجود دارد .
ایشان در ادامه افزودند: به نظر من هدف امام از تالیف کتاب در عرفان نظری و عملی و ورود به سیاست و تاسیس حکومت همه و همه برای این بوده که بتوانند بستر مناسبی برای سیر انسان به سوی تعالی او فراهم کنند تا همگان از لذت رسیدن به آرامش و یقین برخوردار شوند.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود در زمینه خودسازی و تربیت نفس افزودند: امام خمینی رفق و مدارا را از جلوه های عقل و لشگر عقل معرفی می کنند. و در شرح حدیث جنود عقل و جهل متذکر می شوند که رفق و مدارا و رعایت آن چه در امور فردی و خودسازی، وچه در باب معاشرت با مردم، ونیز هدایت و ارشاد دیگران لازم و ضروری است. بنابراین انسان باید در درجه اول با مدارای با نفس آنرا رام کند تا از عصیانگری باز ماند و مطیع عقل شود .
امام خمینی در مسئله ارشاد و هدایت مردم نیز ،به نقش مهم قلب توجه می دهند و می گویند قلب افراد تنها با دوستی و مهربانی گشوده می شود. فتح قلب و گشایش آن از کشورگشایی با اهمیت تر است.
امامخمینی به قول خداوند استناد می کنند، در زمانی که فرعون عصیان کرده بود و ادعای خدایی داشت و بیم آن می رفت که مردم را به گمراهی بکشاند؛ خداوند به حضرت موسی و برادرش هارون علیهما السلام دستور داد که به نزد فرعون بروند و با قول نرم و ملایم با او سخن بگویند. یعنی هم با او سخن بگویند و هم با ملایمت و نرمی سخن بگویند و او را از عاقبت سختی که در روز جزا خواهد داشت بترسانند.
امام خمینی در باب امر به نیکی و نهی از بدی به نکته زیبای روان شناختی اشاره می کنند و آن اینکه جنس امر و نهی در ذائقه انسان تلخ و ناخوشایند و ناگوار است. پس باید راهکاری اندیشیده شود که این تلخی را از بین ببرد. راهکار پیشنهادی امام که از شریعت و قرآن اخذ کرده اند رفق و مدارا و کلام نیک و خلق خوش است.
خانم طباطبایی همچنین افزودند : آرمان امام خمینی برپایی حکومت عدل الهی در سراسر گیتی و حکومتی بر مبنای خرد و عدالت و ایجاد شرایطی است که همه انسان ها بتوانند در آن به آرامش و آسایش برسند و بدیهی است این امر با زور و سرنیزه انجام شدنی نیست بلکه با درک و فهم و منطق و سخن نرم و نیک تحقق یافتنی است. همان شیوه ای که امام خمینی به کار بردند و بر قلب های مردم حکومت کردند و در برابر جنگ نابرابری که دولت عراق با کمک استکبار جهانی به ایران تحمیل کرد جوانان برومند کشورمان اعم از مسلمان و شیعه و ارمنی و مسیحی و ترک و کرد و بلوچ جان خود را بر کف دست گرفتند و از خاک میهن اسلامی دفاع کردند. سپس سخنان دکتر طباطبایی با ذکر خاطراتی درباره برخورد امام با مخالفان انقلاب و مدارای با آنان و نیز مدارای بانفس در خودسازی و نمونه هایی از آرامش و طمانیئه امام در شرایط بحرانی چه قبل و چه بعد از انقلاب و جنگ تحمیلی به پایان رسید .
صبح روز چهارشنبه دوازدهم خرداد، در آخرین روز سفر، خانم دکتر طباطبایی از یک مدرسه در مقطع ابتدایی در توکیو دیدار نمودند و در باره شیوه آموزش مفاهیم اخلاقی به دانش آموزان و ابزارهای انتقال این امور به کودکان با مدیر دبستان به بحث و تبادل نظر پرداخته و برخی از منابع مورد استفاده سیستم آموزش و پرورش ژاپن را مورد بررسی قرار دادند.
ایشان شامگاه چهارشنبه دوازدهم خرداد به ایران بازگشتند. گفتنی است در تمام برنامه ها خانم دکتر فائز از مسؤلان سفارت ایران حضور داشته و با برنامه ریزی دقیق و منظم و هماهنگی های به موقع موجب برقراری همه دیدار ها بودند .