حجت‌الاسلام والمسلمین قاسم کاکایی، دبیر علمی همایش ملی «عشق و محبت از دیدگاه اهل بیت(ع)»، ۴ اردیبهشت‌ماه در پایان نشست ششم این همایش به جمع‌بندی نظرات مطرح شده طی این دو روز برگزاری همایش پرداخت و گفت: درباره اینکه چرا واژه عشق در قرآن نیست و در روایات معصومین هم به ندرت از آن یاد می‌شود، طی این دو روز توضیحاتی از سوی پژوهشگران برگزیده همایش ارائه شد.
وی افزود: همچنین معنای عشق و حب نیز در این همایش مطرح شد و این تعریف تبیین شد که حب یک نوع دوست داشتن است و اگر به تعبیر فلسفی‌ها این دوست داشتن را جنس بگیریم فصل این دوست داشتن چیست که خود دارای چند فاکتور است؛ نخست اینکه دوست داشتنی است به خاطر جمال و زیبایی یعنی عشق و محبتی که مورد بحث ماست، متعلقش به زیبایی و جمال است.
عشق و محبت ابزاری نیست
کاکایی ادامه داد: دوم اینکه، این عشق و محبت ابزاری نیست، بلکه ذاتی است یعنی عاشق یا محب معشوق یا محبوبش را به خاطر ذاتش دوست دارد نه به خاطر اینکه ابزار است.
عشق و محبت محبوب قابل تعویض نیست
رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز با تأکید بر اینکه در عشق و محبت محبوب بدل ندارد و قابل تعویض نیست، گفت: در عشق و محبت، عاشق استفاده ابزاری از عشق و محبوب نمی‌کند و می‌گوید خودش را دوست دارم نه اینکه چون به من سود می‌رساند، او را دوست دارم لذا اگر خدا را دوست دارم نه به خاطر اینکه به من نعمت داده است بلکه به تعبیر حضرت علی(ع) خدا را به خاطر خودش دوست دارم نه به خاطر خودم.
وی با یادآوری اینکه عشق محبت و دوست داشتن شدید و بیش از حد با تمام جان است، گفت:چون اینگونه است خدا حب در اوست اما این لوازم حب (یعنی داشتن حد) برای خدا نیست چون خدا حد ندارد که بگوییم بیش از حد او را داریم لذا عشق به این معنا برای خدا نیست.
محبت خدا، همانند ذاتش است
کاکایی با تأکید بر اینکه محبت خدا، همانند ذاتش است و ذاتش هم واجب و لایتغیر است، گفت: خدا دگرگون نمی‌شود لذا محبتی که توأم با دگرگونی باشد در خدا نیست در حالی که لازمه عشق در بشر همین مسائل است، تغییر پذیری و لازم بودن.
رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز با بیان اینکه خداوند حب دارد اما لوازم عشق به خاطر این مسائل در قرآن به کار نرفته است اما حب در قرآن است، گفت: در حدیث قدسی واژه عشق آمده است که در آن تأکید شده است عشق محصول معرفت است و فرموده کسی که عاشقم شود، عاشقش می‌شوم و کسی که عاشقش شدم می‌کشمش، که همان فناست یعنی خودخواهی را از او می‌گیرم آن‌وقت می‌شود مظهر خدا آن کسی که شهید عشق باشد.
وی همچنین گفت: در حدیث قدسی داریم اگر کسانی که به من پشت کردند اعم از کافران و جاهلان و غیره شدت شوق مرا به خودشان می‌فهمیدند، از شدت شوق در پوستشان جا نمی‌گرفتند که من چه کسی هستم که خدا من را دوست دارد.
شدیدترین حب را خدا به خود دارد
کاکایی با بیان اینکه خدا زیباست و اگر کسی او را دوست ندارد، نقص است، گفت: شدیدترین حب را خدا به خود دارد لذا به آثارش هم حب دارد به همین دلیل خدا به ما مشتاق است.